Nihayet 2023’teyiz. Uzun yıllardır bugünün gelmesini bekliyorduk. Hedeflerimiz, vaatlerimiz, beklentilerimiz ve hatta komplo teorilerimiz vardı.

“2023’te Lozan bitecek ve biz madenlerimizi çıkaracağız. Batı ile gizli antlaşma sona erdi. Artık tam bağımsızlık zamanı…”

Tabi bunların hepsi “gerçeğe mesafeli olanları kandırmak için uydurulan yalanlardı.”

2023, 2053, 2071 ve son tahlilde Türkiye Yüzyılı…

Bunlar AK Parti iktidarının 20 yıl içerisinde koyduğu hedefler ve vizyonlar. İlkine çok şükür ulaştık. Bakalım hedeflerimiz neymiş ve ne ölçüde tutmuş?

Ekonomideki Hedefler

İhracatta ileri ve yüksek teknolojili ürünlerin payını yüzde 20’ye çıkarmak. Orta ve yüksek teknolojili ürünlerde Avrasya’nın üretim üssü olmak. Cari açığı kapatarak cari fazla vermek. İşsizliğin yüzde 5’e indirilmesi. Kayıtdışı istihdamın yüzde 15’e düşürülmesi. Sosyal Güvenlik açığının GSYİH’nin yüzde 1’e düşürülmesi. Yoksulluk sınırının altındaki nüfusu azaltmak. Çok yüksek insani gelişme kategorisine çıkmak. İstanbul’u dünyanın önemli finans şehirlerinden biri yapmak. Otomotiv sektörünün 5 milyon araç üretmesini ve 125 milyar dolarlık ihracat yapmasını sağlamak. Bölgelerarası gelişmişlik farkının kabul edilebilir düzeylere indirilmesi.

Siyasi Hedefler

• Demokrasi ve hukuk ilkelerini tam işler hale getirmek. Partilerin kapatılmasını tamamen kaldırılmak Partilerde tek tipleştirici hükümleri kaldırmak. Siyasete katılmanın önündeki tüm engelleri kaldırmak. Temsilde adaleti sağlamak. YSK’yı yeniden yapılandırılmak. Başkanlık, yarı başkanlık ve partili cumhurbaşkanı meselelerini tartışmak. Şartlar ne olursa olsun mutlaka yeni bir Anayasa'yı ülkeye kazandırmak. Dokunulmazlık meselesini yeni anayasa çerçevesinde evrensel kriterlere göre yeniden düzenlemek. Anadilde kamu hizmetlerine erişim. Ayrımcılıkla mücadele ve eşitlik komisyonunun kurulması. İsmi darbelerle anılan şahısların isimlerinin kamu alanlarından kaldırılması. Askeri okullardaki müfredatın yenilenmesi. Kürtçe tercümanlık (kamu hizmetlerinde). Kamu hizmetlerinden yararlanmada her türlü etnik ayrımcılığa son verilmesi. Güvenlik için özgürlükten taviz verilmemesi. Jandarmanın kolluk hizmeti sunan sivil bir yapıya dönüştürülmesi. Kamuya 15 bin engelli alınması. YÖK’ün koordinasyon kuruluna dönüşmesi. AB hedefinden şaşmamak.

Yargı ve hukukta hedefler

Yargıyı hızlandırılmak. Nefret suçu le ilgili düzenleme yapmak. İhtisas mahkemelerinin sayı ve çeşidini arttırmak Yargılamada etkinlik ve şeffaflığı sağlamak için sesli ve görüntülü bilişim sisteminin hayata geçirilmek. Hafif suçlarda mahpusluğun istisnai hale getirilmesi. Yargıtay ve Danıştay’ın iş yükünü azaltarak bu kurumların içtihat mahkemelerine dönüştürülmesi. Anadilde savunmanın sorun olmaktan çıkarılması Bağımsız kolluk denetim merkezinin kurulması. Kişisel verilerin korunmasına yönelik yasal düzenleme yapılması. Darbelerin dayanağı olan mevzuatın ayıklanması. Yargı birliğinin sağlanması. Mevzuatta etnik ayrımcılık algısı yaratan bütün hükümlerin ayıklanması Hukuk içinde terörle etkin mücadeleye devam edilmeli. Yeni bir kamu personel sistemi Yeni bir köy kanunu.

Teknolojide hedefler

• Yerli imalat olarak en az 2 tip uluslararası bilinirliği olan tek-çift motor pervaneli ve çift motorlu hafif jet uçağı üretmek. Kendi uydusunu uzaya yerleştirecek teknolojiye sahip olmak. Bilişimin hacmini 160 milyar dolara çıkarmak. Geniş bant internet abone sayısını 30 milyona ulaştırmak. Avrupa’nın çağrı merkezi üssü olmak. Küresel bilişim teknolojileri pazarında söz sahibi en az bir ulusal şirkete, en az bir ulusal markaya, tasarım ve standardıyla bize ait en az bir ulusal ürüne sahip olmak. Türkiye’nin ilk savaş uçağını tamamlamak. Entegre sınır yönetimi sisteminin hayata geçirilmesi. Ar-ge harcamalarında dünyada 1.ligde olunması. Bilgi ve teknoloji ihraç eden ülke.

Çevre hedefleri

• Orman varlığını, ülke toplam alanının yüzde 30’una çıkarmak. Türkiye’nin kıyılarını dünyanın en temiz kıyıları arasına taşıyacak etkin bir çevre yönetim sistemi kurmak. Yaşlı, engelli ve çocuk dostu yerleşim birimleri. Tüm nesli tehdit ve tehlike altında olan endemik, gösterge türlerin korunmasını sağlamak. Yenilenebilir enerji kaynaklarını en az yüzde 30 seviyesine çıkarmak. Rüzgâr enerjisinde 10 bin MW (megavat) kurulu kapasiteye ulaşmak. Jeotermal kaynakların tamamını kullanmak. 5 bin MW küçük hidroelektrik santrali kurulu kapasitesini sağlamak.

Altyapısal hedefler

• 60 milyon kapasiteli 1, 30 milyon kapasiteli 2, 15 milyon kapasiteli 3 havalimanı yapmak. Türkiye’yi havacılık üssü yapmak. Kent içi ulaşım sistemlerini AB standartlarına uyumlu hale getirmek. Engelliler ve fiziksel hareket kısıtlılığı olanlar için ulaşımda planlama ve tasarım standardı oluşturmak. Kentlere özgün otopark yönetim sistemi kurmak. Tüm sulanabilir arazilerin sulanmasını sağlamak. Enerji köprüsü haline gelmek. Petrol ve doğalgaz aramalarını artırıp enerjide dışa bağımlılığı ortadan kaldırmak. 6 bin 792 kilometre yeni yüksek hızlı tren ağı inşa etmek. Başkent ray projesini inşa etmek. Ege ray projesini tamamlamak, demiryolu araç filosunu yenilemek. Demiryolu Araştırma Enstitüsü kurmak. Olimpiyat, Dünya Futbol Şampiyonası ya da Avrupa Futbol Şampiyonası gibi bir büyük organizasyona ev sahipliği yapmak. EXPO fuarına ev sahipliği yapmak. Bölünmüş yolları 32 bin kilometreye çıkarmak. Kuzey-güney karayolu koridorlarını iyileştirmek. Yerleşim merkezlerine çevre yolu yapmak. 24 yeni karayolu yapmak. Karayolu Akademisi kurmak. Tüm liman ve OSB’lerin bölünmüş yollarla bağlantılarını oluşturmak. Türk Otomotiv Kurumu’nu kurmak. İçme, kullanma ve sanayi için 38.5 milyar metreküplük su kapasitesi yaratmak; su sıkıntısını ortadan kaldırmak. Yeni liman projeleriyle transit ülke olmak. Katma değeri yüksek, ileri teknolojili gemiler inşa etmek. Marmara Denizi’nde kuzey-güney, doğu-batı ulaşımları için modern, fonksiyonel ve intermodal taşımacılığa uygun 2 veya 3 katlı araç yükleme boşaltma imkânları olan Ro-Ro terminalleri inşa etmek. 200 adet balıkçı barınağının 55’ini kademeli olarak yat limanına dönüştürmek. Deniz ticaret filosunu modernize edip, dünyanın en büyük 10 limanından en az birini inşa etmek. Meteoroloji alanında bölgesel merkez olmak. Yurtdışında en fazla temsilciliği olan 5. ülke olmak.
• Hedeflerin bazıları tutar, bazıları tutmaz. Kuşkusuz 17-25 Aralık, 15 Temmuz, ekonomik kriz, istikrarsızlık ve kutuplaşma ortamı, Kovid19, Rusya - Ukrayna Savaşı gibi birçok etken bu hedeflerden uzaklaşmamızın sebebi olmuş olabilir.
• Turizm, altyapı ile ilgili hedeflerin tuttuğu da yadsınamaz bir gerçek ama ben bu hedeflerin konulmasından, tutmasından ya da tutmamasından daha çok başka bir şeyi önemsiyorum.
• Samimiyet!
• Hukuk ve özgürlükler alanında konula hedefler gerçekleştirilebilir ve sadece samimiyet istenen hedefler ama baktığımız zaman hukuk ve özgürlükler alanında hedeflerin yanına dahi yaklaşamadığımızı görüyoruz. Ekonomide de hedeflerin uzağında kalmamızın ana sebebi zaten bu. Daha önce Yargı Reformu Strateji Belgesi diye büyük prodüksiyonlarla açıklanan belgenin de uygulamada hüsran ile sonuçlanması yine samimiyeti sorgulatmıştı. 2023 hedefleri ilk konulduğu zaman herkes hedeflerin zorluğunu, kolaylığını konuştu ama kimse samimiyeti ve niyeti sorgulamadı. Bugün ise yapılan her açıklamada samimiyet ve niyet sorgulaması yapıyoruz. Bu da AK Parti iktidarının en büyük sorununu gözler önüne seriyor.
• Güven!
• Bir iktidar güveni yitirmişse istediği kadar “doğal gaz bulduk, EYT çözdük, biz başarırız, biz yaparız” desin. Adalet ve özgürlükler alanında artık nasıl kimse inanmıyorsa, ekonomi bakanının konuşmalarına artık nasıl kimse inanmıyorsa, daha önce samimiyeti sorgulanmayan ama bugün alay edilen hedeflere de inanç yok. Çünkü güven yok.
• Muhalefetin ise topluma vermek gereken tek şey bu. Güven!
• Bu yüzden iktidarın propaganda aygıtları hep bir ağızdan, “bunlar mı ülkeyi yönetecek, kendi aralarında bile anlaşamıyorlar, aday bile belirleyemediler” diyor. Vatandaşın AK Parti ile arasındaki güven krizini çözen iktidar, muhalefeti de aynı krize doğru sürüklüyor ama muhalefet bunu lehine çevireceğine kısır tartışmaların içinde seçime aylar kala oyalanıyor.
• 1 Ocak 2023
• Hasan Basri Akdemir