Bitlis'te 12 yaşındaki bir çocuğun kuduz bir köpek tarafından ısırılması ve sonrasında hayatını kaybetmesi, Türkiye'deki 'başıboş sokak köpeği' sorununu yeniden gündeme getirdi. Sokak köpeklerinin saldırılarınu uğrayan vatandaşlar belediyelerden çözüm bulamayınca çareyi TBMM'ye başvurmakta buldu. Soruna çözüm bulunması talebiyle hergün TBMM'ye onlarca dilekçe gidiyor.
Bir süre önce TBMM'de çıkan yasayla hayvan haklarının iyileştirilmesine yönelik bir dizi düzenleme hayata geçmişti. Buna göre nüfusu 75 binin üstündeki tüm il ve ilçe belediyeleri bu yılın sonuna kadar, 75 binin altındaki yerler ise 2024 sonuna kadar hayvan bakımevi kurmak zorunda. Önümüzdeki 1.5 ay içinde hayvan barınağı kurmak zorunda olan belediyelerin büyük bir bölümünün bu konuda henüz bir çalışması yok. Sürenin dolmasıyla birlikte konunun yeniden gündeme geleceği ve tartışılacağı belirtiliyor.
GECEKONDU MAHALLELERİNDE BÜYÜK TEHDİT
Öncesinde ise kış aylarının gelmesiyle birlikte besin ve barınma ihtiyacı hisseden sokak hayvanlarının saldırganlığı yeniden gündemde. Geçen hafta Bitlis'de iki çocuğa saldıran, birinin kuduz teşhisiyle ölümüne neden olan başıboş köpekler özellikle büyük şehirlerin kenar mahallelerindeki ailelerin korkulu rüyası haline geldi. Bu konuda neredeyse her belediyeye hergün onlarca şikayet gidiyor. Ancak belediyeler, saldırgan köpekleri toplasalar da 10 gün içinde aynı bölgeye bırakmak zorunda. Bu nedenle sorunun çözümü mümkün olmuyor.
TBMM'Yİ DİLEKÇE YAĞMURUNA TUTTULAR
Belediyelerden çözüm bulamayan vatandaşların bir kısmı, başıboş köpek sorununun çözümü için yasama organının kapısını çalıyor. TBMM Dilekçe Komisyonu'na bu konuda çok sayıda dilekçe gidiyor. Örneğin, İbrahim Atıf Kuru adlı vadandaş, yaptığı başvuruda, vatandaşların hayatını tehdit eden sorunun kaynağının başıboş köpeklerin doğal yaşam alanı olduğu iddia edilen sokaklarda kalmasını emreden 5199 sayılı kanun olduğunu belirterek, başıboş köpekler birebir saldırıların dışında da pek çok sorunun kaynağını oluşturduğunu belirtti.
2022'DE 25 KİŞİNİN ÖLÜMÜNE NEDEN OLDULAR
Kuru, geçen hafta yaşanan ölüm vakasına işaret ederek "Başıboş köpeklerin bu şekilde sokakta bulunmaları ilerleyen dönemde daha fazla kuduz vakasına ve daha çok ölüme neden olacaktır. Bu sorun sadece 2022 yılının ilk 10 ayında 25 kişinin hayatına mal olmuştur. Yaralananlar ve başıboş köpek kaynaklı sağlık problemi yaşananların sayısı ise bilinmemektedir. Anayasamız ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi devlete vatandaşların yaşama, eğitim ve seyahat özgürlüklerini korumayı bir görev olarak yüklemektedir. Bu çerçevede vatandaşların özgürce ve güvenle seyahat edebilmesini, çocukların güvenle eğitim alanlarına ulaşabilmesini ve insanların yaşamının devamını sağlamak devletin sorumluluğu ve görevidir. Bu nedenle devlet başıboş köpeklerin insanlara verdiği zararı önlemek zorundadır. Yürürlükteki kanun/lar ise bununla çelişmektedir."
TÜRKİYE'DE 10 MİLYON SOKAK KÖPEĞİ VAR
Sorunun çözümü konusunda neler yapılması gerektiği yönündeki görüşlerini paylaşan Kuru, başvurusunda ayrıca şu ifadeleri kullandı: "Ülkemizdeki başıboş köpek sayısı ile ilgili net bir veri olmamakla beraber 10 milyon dolaylarında olduğu tahmin edilmektedir. Köpekler bir batında ortalama 7 adet yavrularlar. Bir dişi köpek ise yılda iki defa doğum yapabilir. Bu da popülasyonun artık kısırlaştırma ile kontrol edilemeyecek boyutlarda olduğunun göstergesidir. Zira bir kısırlaştırma operasyonunun 1 saat sürdüğü bilinmektedir. Sadece dişi köpeklerin kısırlaştırılacağını ve popülasyonun cinsiyet bakımından dengeli olduğunu varsaysak bile 5 milyon kısırlaştırma operasyonu gereklidir. Başka bir ifade ile 1713 veteriner hekim 365 gün tatil yapmadan ve günde 8 saat aralıksız kısırlaştırma yapmalı ve bu süre içerinde de hiç bir köpek doğmamalıdır. Böyle bir şeyin mümkün olmayacağı açıktır. Kaldı ki zamanın yanında işin maddi boyutu da önem taşımaktadır. Özel kliniklerde bir kısırlaştırma bedeli 500TL'den başlamaktadır. Kar amacı güdülmediği için maliyetin 250 TL olduğu düşünülse bile 5 milyon köpek için 1 milyar 250 milyon lira kaynak gerekecektir.
YILDA İKİ KEZ, 6-7 YAVRULU DOĞUM YAPIYOR
Tüm bu kısıtların olmadığını ve kısırlaştırmanın 1 yıl içinde tamamlandığını var saysak bile sokakta yaşayan bir köpeğin ortalama ömrü 6-7 senedir. Bu da kısırlaştırma sonrasında da en az 5-6 sene daha bu sorunun gündemde kalması demektir. Zira kısırlaştırmanın tür içi saldırganlığı azaltsa da insanlara karşı saldırganlığı azalttığına dair bir veri bulunmamaktadır. Ayrıca yukarıda belirtildiği üzere bu süreçte 10 milyon sokak köpeğinin sağlık problemi oluşturmaması için de yılda 4 kez ilaçlanması gerekmektedir. Tüm bunlar da ek maliyet oluşturmaktadır.
AVRUPA'DA BÖYLE BİR SORUN YOK
Pek çok Avrupa ülkesinde ve Amerika'da başıboş köpek bulunmamaktadır. Yakalanan köpekler barınaklarda sahiplenilmek üzere bir süre bekletildikten sonra uyutulmaktadır. Zira kısırlaştırma, ilaçlama ve bakım maliyetleri düşünüldüğünde en akılcı yöntem budur. Elbette hayvanların canları da kıymetlidir lakin insan canı ile kıyaslanamaz. Bu boyuttaki bir popülasyonun kısırlaştırma yöntemi ile kontrol altına alınması matematiksel olarak da, mali olarak da mümkün ve mantıklı değildir. ABD, İngiltere, Romanya vb. ülkelerdeki kanunlar incelenmeli ve ülkemizdeki kanunlar da benzer şeklide İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Anayasaya uygun olarak insan canını önceleyecek şekilde düzenlenmelidir. Ülkemizde de başıboş sokak köpekleri toplanmalı, sahiplendirilemeyenler itlaf edilmelidir. Özellikle saldırıda bulunan köpeğin daha fazla tehdit oluşturmaması için derhal itlaf edilmesi için belediye ekiplerine, zabıtalara, polise yetki ve sorumluluk verilmelidir. Belediye ekiplerinin işlerini yapmasını engelleyen şahıslar hakkında işlemler tamamlanana kadar göz altında alınmak dahil ağır cezai yaptırımlar uygulanmalıdır.
KÖPEĞİNİ TERK EDENE AĞIR CEZA VERİLMELİ
Köpek sahibi olmak zorlaştırılmalı, tüm sahipli köpeklere çip takılmalıdır. Çip konusunda denetimler yapılmalıdır. Köpek sahiplerine hayvanlarını terk etmeleri durumunda ağır cezalar içeren yaptırımlar uygulanmalıdır. Sahipli köpeğin terk edilmek istenmesi durumunda hayvanın ölene kadar bakım masrafları kişiden tahsil edilerek barınağa yerleştirilmelidir. Bu ve benzeri tedbirler uygulanmadığı sürece başıboş köpek sorunu bitmeyecek artarak devam edecektir."
