Asgari ücret tespit çalışmaları devam ediyor. Yeni asgari ücret milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiriyor. Asgari ücret, Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan askerlik, doğum gibi hizmet borçlanmalarının maliyetini de artıracak. Peki EYT kapsamında olanlar veya hizmet borçlanması ile EYT kapsamına girme hakkı bulunanlar askerlik, doğum borçlanması için ne yapmalı?
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2023 yılında uygulanacak yeni asgari ücreti belirlemek için ikinci toplantısını Çarşamba günü yapacak. İlk toplantıda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın gerçekleştirdiği anket sonuçları komisyon üyeleriyle paylaşılmıştı. İkinci toplantıda ise Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu’nun raporları ele alınacak.
Asgari ücret 2020 yılında yüzde 15,03, 2021 yılında yüzde 21,56 oranında arttı. 2022 yılında ise ocak ayında brüt yüzde 40, net yüzde 50,5; temmuz ayında da yüzde 29,5 oranında artış kaydetti. Belirlenecek yeni asgari ücret bir yandan asgari ücretle çalışanların ücretini yükseltirken bir yandan da Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılan birçok ödemeyi artıracak.
Askerlik, doğum, yurt dışı gibi hizmet borçlanmaları için ödenen primler asgari ücret ile bunun 7.5 katı arasında değişen kazanç tutarı üzerinden hesaplanıyor. Kazanç tutarı borçlanma yapan kişi tarafından belirlenmekle birlikte en düşük kazanç asgari ücrete bağlı olarak artıyor. Askerlik ve doğum borçlanması yapılırken asgari ücretin yüzde 32’si, yurt dışı borçlanma yapılırken de yüzde 45’i oranında prim ödeniyor.
ASKERLİK BORÇLANMASI PRİMİ NE OLACAK?
Er ve erbaşlıkta geçen süreler ile yedek subay okulundaki süreler için yapılan askerlik borçlanması, en yaygın hizmet borçlanması. Vatani görevini sigortalı çalışmaya başlamadan önce yapanlar sigorta başlangıç tarihlerini askerlik borçlanması yaptıkları süre kadar geri çekiyorlar. Sigorta başlangıç tarihinin öne çekilmesi 8 Mart 2001 ve daha önceki tarihlerde sigortalı çalışmaya başlayanların emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) kapsamına girmesini ve daha erken emekli olmasını sağlıyor. Prim günleri eksik olanlar da tamamlamak için askerlik borçlanması yapıyorlar.
Askerlik borçlanmasını bu yıl içinde asgari kazanç üzerinden yapanlar 1 gün için 69,02 TL, 30 gün için 2.070 TL, 540 gün için de 37 bin 273 TL prim ödüyorlar.
Hizmet borçlanma primleri, net asgari ücret 8.250 TL olduğunda yüzde 50; 8.500 TL olduğunda ise yüzde 54,5 oranında artacak. Bu durumda, net asgari ücret 8.250 TL olduğunda 540 günlük askerlik borçlanma maliyeti 55 bin 910 TL’ye; net asgari ücret 8.500 TL olduğunda ise 57.504 TL’ye çıkacak.
DOĞUM BORÇLANMASI PRİMİ
Sigortalı çalışırken doğum yapan işçi, memur veya esnaf çalışanlar doğum sonrası boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmı için hizmet borçlanması yapabiliyorlar. Üç çocuk için toplam 6 yıla kadar borçlanma hakkı bulunuyor. Borçlanılan hizmet süreleri, prim günlerine ekleniyor.
Staj sigortası bulunan kadınlar ise staj sigortası ile sigortalı çalışmaya başladıkları tarih arasında doğan çocukları için borçlanma yaptıklarında, sigorta başlangıç tarihleri öne çekiliyor.
Doğum borçlanmasını bu yılın sonuna kadar yapanlar 2 yıllık borçlanma için 49 bin 697 TL, 4 yıllık borçlanma için 99 bin 395 TL, 6 yıllık borçlanma için de 149 bin 92 TL ödeyecekler.
Doğum borçlanmasını gelecek yıl yapan kadınlar ise 2 yıllık borçlanma için asgari ücretin 8.250 TL olması halinde 74 bin 546 TL, 8.500 TL olması halinde ise 76 bin 804 TL ödemek zorunda kalacaklar.
YURT DIŞI BORÇLANMA PRİMİ
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının 3201 Sayılı Kanun kapsamında yaptığı borçlanmalarda şu an en düşük günlük prim tutarı 97 TL düzeyinde bulunuyor. Gurbetçi bir ev kadını 5400 gün hizmet borçlanması yaptığında bu yıl 523 bin 800 TL ödüyor. Gelecek yıl asgari ücret 8.250 TL’ye çıktığında 785 bin 700 TL; 8.500 TL’ye çıktığında ise 809 bin TL prim ödemek zorunda kalacak.
EYT’LİLER BORÇLANMA İÇİN NE YAPMALI?
Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili yasa teklifinin bu ay içinde TBMM’ye sunulması bekleniyor. Kulislere yansıyan son yaş sınırı iddiaları dolayısıyla düzenlemenin nasıl olacağı konusunda kafalar oldukça karıştı. EYT kapsamında yer alıp hizmet borçlanması ile prim gününü 5000’e tamamlama veya 8 Eylül 1999 – 8 Mart 2001 tarihleri arasında sigortalı çalışmaya başlayıp hizmet borçlanması ile EYT kapsamına girme hakkı olanlar yasa teklifini beklemeden bu yıl içinde borçlanma yapabilirler. Yasa teklifinin nasıl olacağı konusunda tereddüde düşenler ise borçlanmak için dilekçe verip bekleyebilirler. SGK’nın çıkartacağı ödeme tutarının yatırılması için bir aylık süre olacak. Gelecek yasa teklifi kendileri için uygun olmayanlar, başvuru yapmış olsalar bile borçlanma tutarını ödemedikleri takdirde herhangi bir sorumluluk altına girmeyecekler. Yasa teklifini, borçlanma yapmak için uygun bulanlar ise bu yılın tutarı üzerinden ödeme yapabilirler.
Askerlik ve doğum borçlanmasını yaparken, sürelerin tamamını borçlanmak gerekmiyor. Sadece ihtiyaç kadar süre için hizmet borçlanması yapmak yeterli bulunuyor.
