01 Ağustos 2022 ile başlayan geçtiğimiz haftanın Türkiye’yi ilgilendiren bazı politik ve ekonomik verileri yeniden gözden geçirelim.
- ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi Tayvan'a bir ziyaret gerçekleştirdi. Pelosi. kendisi gibi kadın bir siyasetçi olan Tayvan Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen ile görüştü. Pelosi ‘ABD'nin Çin baskısı karşısında geri adım atmayacağını' vurguladı.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, Pelosi’nin Tayvan ziyaretini kınayarak barışın en büyük yok edicisi olmakla suçladı.
- Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Mariano Grossi, Avrupa'nın en büyük nükleer tesisi olan Ukrayna’daki Zaporizhzhia enerji santralindeki son durumu 'Tamamen kontrolden çıktı' şeklinde yorumladı.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski, Zaporizhzhia enerji santralini herhangi bir füzenin vurması halinde bunun 'Avrupa'nın sonu' anlamına geleceği konusunda uyardı.
- Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Rudenko, savaşın sona ererek barış anlaşmasına varılabilmesi için Ukrayna’nın 'tarafsız' ve 'nükleersiz' statüde olması gerektiğini belirtti.
- Ukrayna’dan tahıl sevkiyatı yapan gemilerin İstanbul üzerinden diğer ülke limanlarına sevkiyat süreci başladı. MSB Akar, "Faaliyetlerimiz şu ana kadar planlandığı şekilde, aksaksız olarak anlaşmalarda ifade edildiği gibi devam ediyor. Temennimiz bu şekilde devam etmesidir" dedi.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin 17 gün arayla yeniden bir araya geldi. Kremlin Sözcüsü Peskov, Soçi’deki görüşmesi öncesinde “Türkiye’nin önemsedikleri güvenlik kaygıları olduğunu ancak Suriye’de istikrarı bozacak ya da Suriye’nin siyasi ve toprak bütünlüğüne zarar verecek faaliyetlerden kaçınılması gerektiğini” söyledi.
- Terör örgütü El Kaide lideri Eymen El-Zevahiri CIA’nin Afganistan’da insansız hava aracı ile düzenlediği saldırıda öldürüldü.
- ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından “Business Insider”, Türkiye-Yunanistan-ABD üçgeninde yaşananları derleyerek kapsamlı bir analiz yayınladı.
Analizde “Atina ve Ankara’nın ABD ile farklı ilişkileri var ve iki ülke de farklı yanıt alabilir. İki ülke arasındaki gerilim halihazırda iki NATO müttefiki arasında kırılgan olan ilişkileri daha da bozabilir” denildi.
Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’nun en kıymetli fakat en düşmanca müttefikleri olduğunun belirtildiği analizde, “Yunanistan’ın savaş uçağı satın alma talebi, Atina’nın Washington’la güvenlik ilişkilerinin giderek büyüdüğü bir dönemde geldi. Türkiye’nin talebi için ise bu satışı desteklediğini söyleyen ABD Başkanı Biden, Kongre’yi bu satışın ABD’nin ulusal güvenliği için önemli olduğuna ikna etmek zorunda” denildi.
- Karabağ’da Ermeni işgalcilerin tacizleri sonrasında başlayan Kısas Harekâtı’nda Karabağ’ın bütün stratejik noktaları Azerbaycan güçleri tarafından ele geçirildi. Sarıbaba ve Kırkgız Dağ silsilesinde zirve noktalarda kontrol sağlayan Azerbaycan ordusu, hâlen işgal altındaki Hocavend, Hankendi, Ağdam, Laçin Koridoru ve Sisian, Kafan gibi bölgeleri gözetim altına aldı.
- Yunanistan Ulusal İstihbarat Teşkilatı'nın (EYP) Başkanı Panagiotis Kontoleon, teşkilatın bir gazeteciye yönelik casusluk faaliyetlerinde bulunduğunu itiraf etmesiyle gelen tepkilerin ardından görevinden istifa etti.
- Yunanistan’ın ünlü yayın organı Ekathimerini’de yer alan “Akar: Yunanistan Ankara'ya Karşı Bir Şeylerin Peşinde” başlıklı yazıda “MSB Akar’ın Yunanistan'ın savunma bütçesindeki artışın ülkenin Türkiye'ye karşı bir şeylerin peşinde olduğunu gösterdiğini söylediğini belirtererk Yunanistan’ı Ankara'ya karşı saldırgan söylemlerde bulunmakla suçladığı” ifadelerine yer verildi.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Soçi ziyareti dönüşünde önemli açıklamalarda bulundu. Erdoğan, “Sayın Putin’le tesis ettiğimiz karşılıklı güven ve saygıya dayalı ortak anlayış, ilişkilerimizin teminatıdır. Mevcut şartlar altında önemli olan; ilişkilerimizi ortak çıkarlarımız temelinde ve uluslararası sistem içinde sürdürmek, ileri götürmektir. Suriye’de yuvalanan terör örgütlerine karşı atılabilecek adımları da aramızda mütalaa ettik. Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehdit eden, Suriyeli kardeşlerimizle birlikte askerimize, polisimize, güvenlik güçlerimize, sivil vatandaşlarımıza saldıran bu katil sürüleriyle mücadelemize birlikte gereken cevabı verme kararında da mutabık kaldık” dedi.
- MHP Lideri Devlet Bahçeli, yurt içi gündeme yönelik olarak; ''KPSS skandalının boyutları çok yönlü araştırılmalıdır. KPSS'de çıkan ve bir yayınevinin test kitapçığında sorulduğu anlaşılan 20 soruya kimlerin tam ve eksiksiz doğru cevap verdiği tespit edilmelidir'' şeklinde konuştu.
Bunun yanı sıra Bahçeli, "Cemevi’ne ve Alevi İslam inancına sahip kardeşlerimize yapılan hain ve hasmane eylemler belli merkezlerden provoke edilen Türk, Türkiye ve İslam düşmanlığıdır" ifadelerini kullandı.
- CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala’nın serbest bırakılması gerektiğini savundu.
Bir gazetecinin “Gerçekte var olmayan bir suçlamayla ‘28 Şubat darbesi’ denilerek tutuklanan generallerden Çevik Bir rahatsızlığı nedeniyle serbest bırakıldı, diğer generaller de hasta ve ileri yaştalar, onların da bırakılması gerekmez miydi?” sorusu üzerine CHP Lideri Kılıçdaroğlu, şöyle cevap verdi:
“Bırakılır, hepsi bırakılır. Sadece onlar da değil, Osman Kavala, Selahattin Demirtaş için AİHM kararları çıkmasına rağmen onlar da içerdeler, Türkiye'de hukuk yok zaten, hukuk yok. 85 yaşındaki insan hapse atılır mı Allah aşkına? Kenan Evren gerçek darbe yapmasına rağmen evinde hapis vermişlerdi, bu generallere neden aynı hak tanınmıyor?..”
- Yalova’nın Armutlu ilçesinde esnafı ziyaret eden İYİ Parti lideri MeralAkşener, ardından ilçe meydanında bölge halkına seslendi. Akşener, konuşmasında, iktidarın siyasi diline yönelik eleştiride bulundu. Farklı siyasi görüşteki seçmenlerin ötekileştirildiğini öne sürdü. Akşener, " Ben Doğru Yol Partisi'nde politika yaptım. Sayın Yaşar Okuyan, Anavatan Partisi'nde politika yaptı. Biz birbirimizi eleştirdik ama öznesi sizin üzerinizden eleştirdik. Rekabet, öznenin siz olduğu, sizin dertleriniz olduğu bir çözüm üzerinden rekabet edilirdi. Dolayısıyla kimse kimseyi teröristlikle, şuculukla buculukla suçlamaz, seçmenin karşısında resmi tazim hazır olda olurduk" şeklinde konuştu.
- Muş’un Hasköy ilçesinde konuşan DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, 34 yıllık enflasyonu tek haneye indirildiğini belirterek, “Rusya-Ukrayna savaşı nedeniye Enflasyon düşmüyor’ diyorlar. 2003’te Amerika gelip Irak’ı işgal etmedi mi? Irak’ta savaş çıkmadı mı? Biz 2003’te yüzde 29’luk enflasyonu aldık, yüzde 18’e indirdik. 2004’te savaş devam ediyordu, terör olayları yaygınlaşmıştı. Buna rağmen 18’lik enflasyonu 9’a indirdik. 2004’ün sonunda da paradan altı sıfırı attık. İşimizi yaptık” dedi.
- Geçen hafta küresel piyasalarda ana gündem haftanın son işlem günü açıklanan ABD’nim başta “Tarım Dışı İstihdam” olmak üzere istihdam verileri oldu. Veriler beklentilerin iki katında bir gerçekleşmeye işaret etti.ABD'de Temmuz ayında tarım dışı istihdam 528 bin arttı.Temmuz ayında ülkede işsizlik ise %3,5 seviyesine geriledi. Bu veriye ilişkin beklenti yüzde 3,6 olarak belirlenmişti.
Verilerin açıklanmasının ardından FED’in Eylül'de daha büyük bir faiz artışı yapacağı beklentileri arttı. Zira beklentinin üzerinde açıklanan bir istihdam verisi piyasalarda enflasyonist ortamın devamı anlamına geliyor.
- Geçtiğimiz haftanın yurt içindeki ana gündem maddesi ise Temmuz ayı enflasyon verisi oldu. Yıllık enflasyon %79,6'ya yükselerek son 24 yılın en yükseği olarak kayıtlara geçti. Gıda enflasyonu yıllık bazda %94,65’e, ÜFE ise aylık bazda %5,17 artış gösterirken, yıllık artış bir önceki aydaki %138,31 seviyesinden Temmuz ayında %144,61’e yükselmiş oldu.
- Geçen haftaya 21,33 seviyesinden başlayan VIX (Korku Endeksi) hafif aşağı yönlü hareketle haftayı 21,15 seviyesinden tamamladı.
- Önceki haftayı 17,92 seviyesinden kapatan Dolar /TL kuru, yatay bir hareketle haftayı aynı seviyeden tamamladı.
- Önceki haftayı 18,32 TL’den tamamlayan Euro/TL kuru da geçen hafta yatay bir hareketle haftayı 18,31 ile tamamladı.
- Geçen hafta başında 891 seviyesinde olan Türkiye’nin risk primi (CDS) ciddi ve önemli bir aşağı hareketle haftayı 767 seviyesinde tamamladı.
07 Ağustos 2022
Hasan Fatih Özsümer
